Masallarımızın Derleyicisi Eflatun Cem Güney'in doğduğu Ev Hekimhan'da Harabe Halde.
Masallarımızın Derleyicisi Eflatun Cem Güney'in doğduğu Ev Hekimhan'da
Halkbilimci, Masallarımızın Derleyicisi Eflatun Cem Güney'i Sevgi ve Özlemle Anıyoruz (1896- 2 Ocak 1981)
Bir Varmış, Bir Yokmuş...
Üzerinde yaşadığımız toprak, bin yıllardır medeniyetlerin, milletlerin, acıların ve sevinçlerin şahitliğini yapmış, tarihimizde derin izler bırakmış bir coğrafyadır. Halkımız, bu zengin geçmişi türküler, masallar, maniler, destanlar, şiirler ve öyküler aracılığıyla dile getirerek kuşaktan kuşağa aktarmıştır.
Her insan topluluğu, her inanç öbeği kendi köklerinin, geleneklerinin diline uygun bir şekilde diyeceğini demiş, yazacağını yazmış, tarihe bırakmış tüm bu emanetlerini. Ozanlar,
, dedeler, sazda, kavalda, ritimde, oyunda, halayda, göz yaşındadır… işte hepsi her halkın ana dillerindedir.
Eflatun Cem Güney, "Bir Varmış Bir Yokmuş " isimli kitabıyla bu geleneksel anlatı geleneğini yaşatmış, halk dilini ve kültürünü korumuştur. O, memleketimizin derinliklerinden gelen insan öykülerini sadelik, yalınlık, gerçeklik ve şiirsellikle anlatarak halkın duygularını ve düşüncelerini gün yüzüne çıkarmıştır.
Her bir dil, kültür ve inanç öbeği, kendi köklerini, geleneklerini, hikayelerini özgün bir şekilde dile getirmiştir. Türkçe, bu coğrafyanın en büyük ozanlarını yetiştirmiş, halkın duygularını ifade etmiş bir dildir.
Anadolu toprağında, Trakya’da bu topraklarda… Türkçe, Kürtçe, Zazaca, Ermenice, Süryanice, Rumca, Gürcüce, Lazca, Çerkezce, Arapça, Farsça… Nice nice dilden ürünler vardır, bu topraklarda, bu yurdun gönlünde, dilinde…Çoğumuz Türkçe biliyoruz, Türkçe anlatıyoruz. Türkçe içinde yeryüzünün en büyük ozanlarını çıkarmış bir dildir.
Bu halk sevmiş, sevilmiş, susmuş, susturulmuş, okuması, yazması da olmamış çoğu zaman ama hiçbir güç yine de dilini kesememiş, yok edememiş bilincini… Eflatun Cem Güney ve onun gibi halk kültürüne emek veren aydınlarımızı, yazarlarımızı, emekçi insanları selamlıyorum...
EFLATUN CEM GÜNEY’İN DOĞDUĞU EV HEKİMHAN'DA
Eflatun Cem Güney hayat hikayesine şöyle anlatıyor ;" soyca Sivas'lıyız. Ben 1886'da babamın
Telgraf müdürü olarak bulunduğu Hekimhan’da dünyaya gelmişim.”
Hekimhan, tarihi ipek yolunun üzerinde bulunan eski bir yerleşim birimidir. Selçuklu Türk devletinin 3 dilli kitabesi, Selçuklu Devleti dönemine ait 1218 tarihli 800 yıllık Taşhan'ın giriş kapısının üzerinde Ermenice, Süryanice ve Arapça kitabe farklı kültürleri bir arada yaşadığını gösteren önemli bir belge ...
Kahverengi tabelası olmayan ev
Taşhanın doğusunda karşı sokak içinde Eflatun Cem Güney'in doğduğu iki katlı terkedilmiş harabe haldeki kerpiç konak Nalbant İsmail'in oğlu Vahap Bey'e ait.
Yapıldığı yıllarda Hekimhan için önemli bir konak görünümündeki ev, kerpiç ve ahşap yapısıyla dimdik ayakta kalabilmiş. Evin taş duvarında içinde devşirme üç yazılı taş vardı. bu taşların okumasını arkadaşım Ankara Dil Tarih üniversitesi mezunu Mustafa Cansız bey yaptı. Yazıtın birinin üzerinde Arap harfleri ile yazılmış tamgalar ( işaretler) vardı. ikincisinde Osmanlı dönemi (Rumi 1225; Miladi1810 / 1811) yazılı . Üçüncü kitabede Selçuklu dönemi 1200-1250 yılları Arapça (Emere bi’imaret hazihi hani’l- mübarek eyyamı sultan )Bugünkü Türkçe ile “ Bu kutlu hanın yapımı sultan(…) günlerinde buyruldu” Yazdığını söyledi.
Ne yazık ki Anadolu’da tarihi yazıtlar, heykeller, sütunlar, mezar taşları, kitabeler devşirme malzeme olarak ev ve ahırlarının duvarlarına monte edilerek kullanılmıştır. Aslında evlere monte edilmesi iyi olmuş. Böylece kaybolmaması sağlanmış.
Ev iki katlı düz toprak dam örtüsü. Ve iç sofalı planı ile kerpiç malzemeden geleneksel ev tipinde yapılmıştır. Üst katta girişte tuvalet , evin sofasının karşısında bir büyük oda , iki penceresi var. Bu odada Eflatun Cem güney doğmuş. Sofanın solunda iki oda ve her odanın birer büyük ahşap çerçeveli penceresi ile aydınlatılmıştır. Mutfakta ahşap raf, zemin katta geniş bir oda ve küçük odadan ibarettir.Giriş kat ahır olarak kullanılırmış. Giriş kapısının solunda ikinci kata geçit veren ahşap merdivenden hepenk kaldırılarak üst kata çıkılır. Şimdi odun ve kömür için depo olarak kullanılıyor. Evin direk ve hezenleri ardıç ağacındandır.
Eflatun Cem Güney'in 39. Ölüm yıl döneminde evin sahibi rahmetli Vahap Beyle 8 Ocak 2020 yılında evinde yaptığım söyleşide Vahap bey "dedem ait bu konakta Dünyaca ünlü bir Türk masal derlemecisi yazarının doğması Hekimhan için bizim için gurur kaynağı. Ev yıllardır boş halde duruyor. Emekli bir memurum evin bakımını yapamıyorum. Gördüğünüz gibi dama branda serdik. Kar yağmur suları evin damından içeri sızıyor. Evin kamulaştırılarak alınmasını istiyorum" demişti.
Medyada 09.01.2018 tarihide yer alan haberlerde Eflatun Cem Güney Hekimhan'daki Evinde Anıldı - Malatya
09.01.2018 Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce Türk öykü ve masal yazarı, derleyicisi Eflatun Cem Güney, vefatının 37. yıl dönümünde memleketi olan Malatya’nın Hekimhan ilçesinde düzenlenen panel ile anıldı.
Hekimhan Öğretmenevinde gerçekleşen panele Malatya Valisi Ali Kaban, Hekimhan Kaymakamı Tunahan Efendioğlu, Hekimhan Belediye Başkanı Aliseydi Millioğulları, İl Emniyet Müdürü Dr. Ömer Urhal, İl Müftüsü Ümit Çimen, İl Kültür ve Turizm Müdür Vekili Levent İskenderoğlu, Gazeteciler ve Televizyoncular Cemiyeti Başkanı Kemal Deniz, kurum amirleri ve vatandaşlar katıldı. Panelde konuşan Malatya Valisi Ali Kaban, Eflatun Cem Güney’in muhtelif eserlerinin halen kitaplığında bulunduğunu belirterek “Eflatun Cem Güney bir şiir gibi insandı. Merhumun, Eflatun kelimesi, Cem kelimesi ve Güney kelimesi hepsi de kendi başına çok değerli anlamlar içeren şahane kelimeler. Şeker, şerbet gibi olan Türkçe’nin en güzel bir araya gelmiş 3 kelimesi şahane bir isim oluştururdu, unutmamız mümkün değil zaten” dedi. Kaybettiğimiz değerlerin farkına varılmadığını ifade eden Kaban, “Elimizde çok büyük değerler var. Bunları değerlendiremiyoruz ama böyle diyerek de hayat gitmez. Bu müzenin yapılması için ben her türlü desteği veriyorum, yeter ki bana proje getirin” ifadelerine yer verdi. Eflatun Cem Güney nereli olduğunun hiçbir anlamı yok, kim sahip çıkarsa onundur. Biz sahip çıkacağız bizim olacak” diye konuştu. Daha sonra MGTC Başkanı Kemal Deniz’in Moderatörlüğünde panelistler İl Kültür ve Turizm Müdür Vekili Levent İskenderoğlu, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ramazan Çiftlikçi ve Sivas Gültepe Anadolu Lisesi Edebiyat Öğretmeni Erhan Paşazade Eflatun Cem Güney’in hayatı ve kişiliği, eserleri ve Türk kültür hayatına katkıları, Anadolu’dan masal örnekleri konuları ile ilgili sunum yaptılar. Panele sonrası konuklar Eflatun Cem Güney’in doğduğu evde de incelemelerde bulunarak yetkililerden bilgiler aldı."
yazılmasına rağmen bu evin müze yapılmasına valilikçe söz verilmesine rağmen müze yapılmadığı gibi binanın ne tescili yapılmış nede ilgilenen olmuş.
Eflatun Cem Güney'in doğduğu Hekimhan'daki ev, tarihi bir miras olarak önem taşımaktadır. Bu ev, geçmişten günümüze uzanan bir hikayenin izlerini taşımakta ve kültürümüzü yansıtmaktadır. Ancak, evin yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya olması ve verilen sözlerin gerçeğe dönüşmemesi üzücü bir durumdur.
Halkımızın anadilinde, kültüründe derin bir iz bırakmış olan Eflatun Cem Güney ve onun gibi halk kültürüne emek veren aydınlarımızı, yazarlarımızı ve emekçi insanları saygı ve minnetle anıyoruz. Bu metin, onların mirasına duyulan sevgi ve özlemin bir ifadesidir.
Emekli bir öğretmen olarak
Eflatun Cem Güney'in doğduğu evin kültür ve tarih açısından taşıdığı değeri vurgulamak adına yapılan çabaların, resmi kuruluşlar tarafından dikkate alınması ve evin korunması için somut adımlar atılması temenni ediyorum...
Fotoğraf Galerisi:
Hekimhan Taşhan Selçuklu dönemi üç dilli ( Ermenice, Süryanice, Arapça)Yazıt
Evin duvarında ki Yazıt
Evin duvarında Yazıt
Yorumlar
Yorum Gönder